Ứng dụng lâm sàng của cây Mạch nha

Thứ hai - 09/01/2023 16:07

Mạch Nha ( Fructus Hordei Vulgaris Germinantus)

Mạch nha dùng làm thuốc được ghi đầu tiên trong sách “Dược tính bản thảo”, là hạt lúa mạch Hordeum vulgare L. Thuộc họ lúa (Gramineae) cho lên mầm phơi khô. Nước ta chưa có lúa mạch nên thường dùng cốc nha (Mầm hạt lúa) thay thế hoặc nhập mạch nha Trung Quốc.

Tùy theo cách bào chế má có các tên như: Sinh mạch nha, Sao Mạch nha, Tiêu mạch nha (Mạch nha sao cháy).

Tác dụng dược lý.

1.Theo y học cổ truyền.

Mạch nha có tác dụng: tiêu thực hòa trung, cắt giảm sữa (hồi nhủ). Chủ trị các chứng: thực tích đình trệ, rối loạn tiêu hóa, phụ nữ cắt sữa, vú sưng đau.

2.Kết quả nghiên cứu dược lý hiện đại.

- Mạch nha có amylase và vitimin B nên có tác dụng trợ tiêu hóa. Do amylase không chịu nóng nên cho vào sắc hoặc sao cháy thì hoạt lực giảm suốt. Mạch nha có tác dụng hạ đường huyết.

- Độc tố của mạch nha trong thuốc có hàm lượng với tỷ lệ 0,02-0,35%, dùng uống khó hấp thụ, cho nên không có ý nghĩa lâm sàng, nhưng lúc làm thức ăn gia súc liều lượng lớn cần chú ý.

Còn một số bị nhiễm độc là do mầm nha bị biến chất, một số nấm độc ký sinh ở mầm sinh ra nên trong lúc thu hoạch hay thu mua cần lưu ý.

Ứng dụng lâm sàng.

Trị viêm gan cấp mạn tính.

Trị nhiễm nấm.

Trị chứng sữa quá nhiều.

Trị rối loạn tiêu hóa, bụng đầy, chán ăn do tùy vị hư hàn.

Liều dùng và chú ý.

- Liều thường dùng: 10 – 15g sắc uống, liều cao có thể dùng đến 30-120g. Cắt giảm sữa cấn dùng liều cao.

- Chú ý: Kiện tùy dưỡng vị: dùng sống, hành khí tiêu tích sao nên dùng.

- Phụ nữ cho con bú không nên dùng.