Binh Lang - vị thuốc gần gũi quanh ta

Thứ hai - 30/01/2023 16:15

Binh Lang (Semen Arecae Catechu)

Binh Lang tức hạt cau dùng làm thuốc được ghi đầu tiên trong sách “Danh y biệt lục” là hạt quả chín của cây cau, tên thực vật là Areca catechu L. Thuộc họ cau dừa (Palmae) nay gọi là Arecaceae. Cây cau được trồng khắp nơi ở nước ta. Quả cau chín hái về bỏ vỏ phơi khô, khi dùng thái phiến dùng sống. Nếu lấy miếng hạt cau bỏ vào chảo dùng nhỏ lửa sao cháy vàng lấy ra để nguội dùng. Hạt cau còn gọi là Đại phúc tử.

Tác dụng dược lý.

1.Theo y học cổ truyền.

Binh lang có tác dụng: sát trùng, tiêu tích hành khí, lợi thủy. Chủ trị các chứng sán lãi, nhiều loại ký sinh trùng đường ruột, thực tích khí trệ, bụng đầy tiện bón, chứng tả lỵ mót rặn, phù cước khí sưng đau.

2.kết quả nghiên cứu dược lý hiện đại.

- Tác dụng trục trùng chủ yếu là xổ sán (Taeniasis) tác dụng đối với sán lợn tốt hơn sán bò, tác dụng làm tê liệt thần kinh của sán kết hợp với bí đỏ có tác dụng hợp đồng tốt, nâng cao hiệu quả xổ sán. Thuốc đối với lãi kim cũng có tác dụng nhất định.

- Tác dụng đối với hệ thần kinh: arecoline có tác dụng như thần kinh phó giao cảm, kích thích các thụ thể cholinergic, làm tăng trường lực cơ trơn của trường vị, tăng nhu động ruột và gây tiêu chảy (nên xổ lãi sán không cần dùng thuốc tẩy), làm chậm nhịp tim, hạ huyết áp, tăng tiết nước bọt và mồ hôi, dung dịch thuốc nhỏ mắt làm đồng tử nhỏ lại, tăng co thoắt túi mật và cơ trơn tử cung. Arecoline cũng có tác dụng hưng phấn thụ thể cholin biểu hiện hưng phấn cơ vân, các tiết thần kinh và động mạch cảnh, còn đối với trung khu thần kinh thì có tác dụng như cholin.

- Binh Lang có tác dụng kháng virut và nấm ngoài da.

Ứng dụng lâm sàng

Trị sán (taeniasis)

Trị giun kim (oxyuriasis)

Trị sán lá (fasciolopsiasis)

Trị táo bón bụng đầy, do thực tích khí trệ.

Trị sốt rét

Liều dùng và chú ý.

Dùng uống trong và thuốc thang: 6-15g. Nếu dùng độc vị trị bạch thốn trùng và sán lá, có thể dùng đến 60-100g. Thuốc tán bột cho vào hoàn tán. Dùng ngoài rửa tùy yêu cầu (dùng nước hạt cau sắc, gội trị chốc đầu trẻ em)

Phụ chú: ĐẠI PHÚC BÌ

Đại phúc bì là vỏ quả cau còn gọi là binh lang bì, Đại phúc mao, Binh Lang y. Vị cay tính hơi ôn, qui kinh tùy vị, đại tràng, tiểu tràng. Có tác dụng hạ khí khoan trung, lợi thủy tiêu thủng. Dùng trị các chứng thấp trở khí trệ, vùng thượng vị đầy tức, phù, cước khí.

Liều dùng và chú ý: 3-10g.